F JAK FUNKCJE SAMORZĄDU

Wiele i wielu z Was się zastanawiało, a nawet dystansowało, od naszych działań, zauważając asymetrię między tym, co publikujemy na temat Powiatu/Starosty, a Gminy/Burmistrza.

Rozumiemy, że może to budzić rozmaite odczucia, dlatego dziś napiszemy jak te stosunki kształtują się od podszewki i dlaczego jest tak, a nie inaczej.

Jak wyglądają kulisy relacji na linii Inicjatywa Białobrzegi – Burmistrz/Starosta?

Jak już pewnie wiecie, dostęp do informacji publicznej to powszechne prawo każdego z nas.

W wielu miejscowościach w Polsce są osoby, które oddolnie działają na rzecz transparentności władzy i weryfikują jej działania, podobnie jak my.

O wielu z nich nigdy nie usłyszycie, ponieważ cykl życia takich aktywistów kończy się często zastraszaniem danej osoby lub grupy np. wytaczanymi przez samorządowców pozwami sądowymi, na podstawie czego, wielu z nich po prostu zaprzestaje swojej działalności.

Jak było z nami? W 2022 roku wysłaliśmy serię wniosków o dostęp do informacji publicznej do różnych instytucji.

Zelektryzowało to m.in. powiat, jak i gminę. Wszak niecodziennie ktoś o coś pyta i to na piśmie, gdzie należy udzielić odpowiedzi w ściśle określonym terminie, także na piśmie i zgodnie ze stanem faktycznym.

Niedługo trzeba było czekać, by na nasz temat powstały plotki… Jednak znaczącym zaskoczeniem dla nas był fakt, że Powiat białobrzeski odpowiadał na nasze wnioski bez żadnego problemu: bez zbędnej zwłoki, nie unikano odpowiedzi, nie wydłużano sztucznie terminów, nie udzielano odpowiedzi niepełnej. Czasami tylko wystarczyło się jedynie przypomnieć. Oczywiście fakt jest również taki, że pytania były o innym zakresie, zgodnym z zadaniami powiatu, a nie związane z jakimiś sympatiami.

Gmina Białobrzegi natomiast, zaczęła swoje działania kierować w stronę braku udzielenia odpowiedzi. W 2022 roku gmina zablokowała nas na swoim profilu Facebook i blokada trwa do dziś. Imano się różnych wybiegów prawnych, by na nasze wnioski nie odpisać w ciągu ustawowych 14 dni, wydłużano termin do 2 miesięcy, a kiedy w końcu dostawaliśmy odpowiedź była ona często niepełna, z brakami, lub w ogóle dowiadywaliśmy się, że nie jest to informacja publiczna.

Konsekwencją tego, było podjęcie przez nas ważnej decyzji w 2023 roku. Wobec uchylania się od odpowiedzi na jeden z kilku naszych wniosków, złożyliśmy skargę na bezczynność do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wobec Burmistrza Miasta i Gminy Białobrzegi.

Wcześniej jednak, kiedy zdezorientowany pan burmistrz, nie wiedział dokładnie kto jest nadawcą tych wniosków (zgodnie z ustawą wniosek o udostępnienie informacji publicznej nie wymaga podania adresu i podpisu nadawcy), w 2022 roku, na czerwcowej sesji Rady Miasta w Białobrzegach padły z jego ust historyczne dla nas słowa: „Kto za tym stoi? Kto to finansuje?”

Łatwo więc wyciągnęliśmy wniosek, że nasze zapytania potraktowano jako próbę destabilizacji stanowiska burmistrza, jako coś wymierzonego przeciw niemu, nie zaś jako egzekwowanie swojego obywatelskiego prawa do informacji publicznej.

Za sprawą wątpliwości i bliżej nieokreślonego lęku pana burmistrza, spotkała nas w konsekwencji Policja i Prokuratura oraz dwa przedsądowe wezwania, w których burmistrz wzywał nas, pod sankcją skierowania sprawy na drogę sądową, o natychmiastowe usunięcie naszego logo i wszystkich materiałów z nim użytych z przestrzeni publicznej – o czym już pisaliśmy.

W międzyczasie były podejmowane próby nawiązania dialogu z gminą, by załagodzić wzajemne stosunki. Byliśmy nawet na spotkaniu z ówczesnym panem sekretarzem. Jednak niedługo po naszej wizycie, sekretarz znikł z urzędu i swojego stanowiska, a dialog nie był kontynuowany.

To wszystko jest olbrzymim skrótem, a w całej sytuacji nie ma naszej złej woli. Jest wola do działania i nie odpuszczania.

Jeśli nie wierzycie jak ta cała machina działa, to polecamy napisać kilka wniosków do dowolnych instytucji, które Was interesują i sprawdźcie jak i czy odpowiedzą. Spróbujcie załatwić coś urzędowo w czyimś imieniu – społecznie.

Drugą ważną w tym świetle rzeczą jest funkcja samorządu i różnice między ich zadaniami.

Co różni powiat od gminy, i dlaczego częściej nasze zapytania i sprawy dotyczą właśnie gminy?

Są dwie ustawy: o samorządzie powiatowym i o samorządzie gminnym, w których są nakreślone zadania obu tych jednostek samorządu terytorialnego. Różnice widzicie poniżej:

Gmina jest najzwyczajniej bliższa mieszkańcom, niczym skóra dla człowieka. Gmina aktywnie rozwiązuje problemy mieszkańców, a zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym oraz art. 16 ust. 1 Konstytucji RP mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową.

Dlatego Wam, naszym odbiorcom, pozostawiamy ocenę, co tu jest dysfunkcyjne i jak są respektowane prawa.

Reagujemy tam gdzie widzimy potrzeby i problemy. Nasze stowarzyszenie to nie korporacja zatrudniająca dziesiątki osób i nikt za nami nie stoi, prócz naszych rodzin. To kilku mieszkańców i mieszkanek gminy, które oddolnie przeciwstawiają się jedynej i bezrefleksyjnej retoryce płynącej z urzędu miasta. Jeżeli chcesz coś zmienić – włącz się w działania.

Masz inny pomysł – realizuj go.

My robimy tyle, na ile mamy przestrzeń między pracą zawodową, a życiem rodzinnym. Możesz też dać znać nam, a my mając z każdym dniem większe doświadczenie i wiedzę chętnie pomożemy.